Na jugu Panonske nizije i Banata, na levoj obali Tamiša, pet kilometra od njegovog ušća u Dunav, nalazi se grad Pančevo, jedan od većih industrijskih, saobraćajnih i regionalnih centara Vojvodine i Srbije. Od Beograda je udaljen 15 kilometara severoistočno a od Novog Sada 110 kilometara jugoistočno. U 10 naseljenih mesta Grada Pančeva po popisu stanovništva iz 2011. godine živi 122.252 stanovnika, dok u samom Pančevu živi 73.992 stanovnika.

Područje Pančeva ljudi naseljavaju još od praistorije, što nedvosmisleno potvrđuje više arheoloških nalazišta među kojima je najznačajniji arheološki lokalitet „Starčevo Grad“ koji potiče iz neolita, 5.500 godina pre nove ere, po kome je čitava jedna praistorijska kultura nazvana Starčevačka kultura. Prvi pisani pomen Pančeva pod imenom Bansif potiče iz 1153.
.

Deliblatska Peščara

Okolina obiluje izletničkim mestima kao što je Deliblatska Peščara – prirodno dobro od izuzetnog značaja i specijalni rezervat prirode, kao i lovnim i ribolovnim terenima.
                                                                                  
Deliblatska peščara

Ova prostrana oblast površine od oko 300km², čije su glavne peščane mase elipsoidnog oblika okružene plodnim lesnim poljoprivrdnim površinama, proteže se između Dunava i jugozapadnih padina Karpata.

Ovaj spomenik istorije prirode Panonske nizije jedno je od retkih pribežišta za mnoge specifične vrste flore i faune, koje u evropskim i svetskim razmerama predstavljaju prirodne retkosti. Peščara predstavlja geomorfološki i ekološko-biogeografski fenomen ne samo Panonske nizije, već i čitave Evrope.

Bogatstvo flore ovog područja se ogleda u postojanju od oko 900 vrsta viših biljaka, od kojih su mnoge relikti i rariteti, kao i vrste koje su u svom rasprostranjenju ograničene na Panonsku niziju. Jedino se ovde, u odnosu na čitav prostor Srbije nalaze: banatski božur, stepski božur, Pančićev pelen, šerpet i Degenova kockavica. Svoje stanište ovde je našlo i 20 vrsta orhideja. Prirodnu autohtonu šumsku vegetaciju predstvljaju šume bele lipe i krupnolisnog medunca. Deliblatska peščara je u vegetacijskom smislu mešavina stepe i šumo-stepe, koju odlikuje mozaik travnih, žbunastih i šumskih staništa.

Zbog prisustva velikog broja vrsta ptica, od kojih su mnoge retke i ugrožene, ovo područje je uvršćeno u najznačajnija staništa ptica u Evropi – IBA područje. Iz grupe grabljivica, koje su najugroženije ptice, zastupljene su vrste kao što su: banatski soko, orao krstaš i orao kliktaš. Njihovo pojavljivanje uslovljeno je pašnjačkim površinama i prisustvom tekunice, koja predstavlja osnov njihove ishrane. Od stanovnika životinjskog carstva peščare, ovom prilikom izdvajamo prisustvo: vuka, jelena, srne i divlje svinje.

Prirodne karakteristike i jedinstvenost ovog kraja čine ga pogodnim za rekreaciju, lov i ribolov, nautički turizam, a pre svega ekološki turizam. U cilju zaštite ovog područja, Deliblatska peščara je proglašena za Specijalni rezervat prirode.

Od 2002. godine, Deliblatska peščara nalazi se na preliminarnoj listi Uneska kao područje izuzetnih prirodnih vrednosti.

.

Reka Tamiš

Reka Tamiš

Reka Tamiš se uliva u Dunav dva kilometara nizvodno od Pančeva. U davno doba Tamiš je imao daleko veći značaj za grad, naročito za njegov privredni život jer je pružao jeftin i pouzdan transportrečnim putem.  Na levoj obali nalazila se i železnička stanica koja je sa pristaništem činila najveći robno-trgovačko-saobraćajni čvor u regionu.

.

Ušće Pančeva u Dunav „Kule Svetionici“

Kule

Svetionici na ušću Tamiša u Dunav kod grada Pančeva su sagrađeni 1909. godine za vreme vladavine Austrougarske. Svojevremeno su dobili i popularni naziv „Vodena kapija grada“.

Kule svetionici zidani su od žute opeke koje su postavljene na kružnoj podlozi od zemlje, oivičene i obložene kamenom. Svetionici su zidani u tri pojasa koji su deljeni po horizontali dekorativnim vencem od crvene, profilisane, opeke koja uokviruje ulazna vrata kao i prozorska okna. Na vrhu svetioničke kule je terasa natkrivena kupastim krovom i nosačima izvora svetla. Svetionička lampa je radila na petrolej.

U vreme gradnje tamiških svetionika parnjaka 1909. godine Pančevo, kao granično slobodni kraljevski grad, je bio veliki industrijski centar tadašnjeg vremena. Tadašnje Pančevo je već uveliko imalo pivaru, novootvorenu „Svilaru“, „Crveni magacin“ i razvijenu trgovinu, rekama Tamiš i Dunav su se prevozili so, svila, pivo, cigle, drvena građa i ljudi. Pruga Pančevo-Zrenjanin je otvorena 1894. godine a deo na relaciji Pančevo-Vladimirovac 1896. godine i time su ojačani suvozemni trgovinski putevi. Pančevo je postalo značajno raskršće suvozemnog i rečnog saobraćaja. Tada je saobraćaj na reci bez svetionika postao nezamisliv.

Problem navigacije je postao izražajan početkom dvadesetog veka kada je odlučeno da se tok Tamiša skrati prokopavanjem kanala. Prosecanjem Tamiša iskopano je dosta zemlje pa rastinja nije bilo, tako da noću ili kada vodostaj naraste nije bilo orijentira na levoj i desnoj obali. Nasukani brodovi bili su čest prizor, budući da je bilo dosta saobraćaja. Zbog toga se pristupilo signalizaciji, obeležavanju obala i gradnji svetionika.

Tokom drugog dela dvadesetog veka, nestankom parobroda, zatvaranjem pristaništa na Tamišu kod Pančeva i izmeštanja stare pančevačke industrijske zone, svetionici su postepeno počeli da gube funkciju i prestalo se sa održavanjem. Dunav i Tamiš su spirali temelje, a lokalno stanovništvo odnosilo kamen, osim kamena iz svetionika su odnesene i metalne stepenice, a nestala je i svetionička lampa. Ovakva nebriga je dovela do toga da su se svetionici nekoliko puta našli u opasnosti od rušenja.

Dva pančevačka svetionika koja se nalaze na ušću reke Tamiša u Dunav, jedini rečni parnjaci u Evropi, nisu u funkciji još od šezdesetih godina. Zaboravljeni i zapušteni, propadali su sve do 2000. godine kada su gradski Zavod za zaštitu spomenika i Opština Pančevo rešili da ih restauriraju i sačuvaju. Prvo su izvedeni radovi da bi se spasao temelj. Prilaz svetionicima sa kopna je težak, s jedne strane nalazi se zemljište Luke Pančevo, a s druge zemljište privatnog vlasnika. Staza je zarasla i skoro neprohodna tako da je restauracija i konzervacija stala.

.

Gradska šuma

Gradska šuma

Duž obale Tamiša kod Pančeva prostire se gradska šuma, koja je stanište mnogim vrstama ptica. Da bi taj deo učinila pristupačnim građanima, turistička organizacija priprema projekat izgradnje staza.
Lepota Pančevačke šume je u netaknutoj prirodi, bujnoj vegetaciji i bogatoj fauni. Močvarno tlo čini je prilično nepristupačnom, pa samo retki zaljubljenici, ekolozi i biolozi zalaze tuda.
Ukupno 63 vrste ptica, koje žive tu i na celoj gradskoj teritoriji, predstavljaju prirodne retkosti. Kolonija čaplji, formirana je pre 25 godina, a tu se gnezdi i ugrožena vrsta crnih roda.

„Gradska šuma oduvek je bila interesantna za ptice, a postoji još od pre 200 godina. Ima ptica pevačica, ali najviše je sivih čaplji, belih i žutih. Tu se gnezde bele i crne rode, a živi i orao belorepan“.

.

Arheološko nalazište „Neolit“ Starčevo

Neolit Starčevo

Na površini od 38 hektara, Arheološko-turistički park Neolitsko Starčevo biće posvećen prikazu, očuvanju i oživljavanju istorije drevnih naselja i jedne od najvećih kulturnih grupa neolitskog perioda. Stoga će u neposrednoj blizini arheološkog lokaliteta Starčevo-grad biti izgrađeni Muzej i replika neolitskog naselja sa odgovarajućom ponudom za turiste i stručnjake iz zemlje i inostranstva. Aktivnosti će omogućiti savremeni istraživački rad i doprineti snažnoj promociji i verifikaciji značaja lokaliteta. Dobra pozicioniranost Starčeva omogućava da projekat postane reprezent celokupnog neolitskog arheološkog nasleđa Vojvodine.

.

Ivanovačka ada

Ivanovačka ada

Zaštićeno prirodno dobro „Ivanovačka ada“ sa svojim šumskim zajednicama predstavlja mali ostatak nekadašnjih plavnih šuma, visokih estetskih i ekoloških vrednosti, koje su u prošlosti dominirale dunavskim adama. Nalazi na prostoru grada Pančeva, na rečnoj adi u plavnom prostoru Dunava, u blizini naselja Ivanovo. Obuhvata dugi i uzani pojas širine od 2 do 7 km, čija visina kod Pančeva iznosi 72 m. Sastoji se od dve prostorne celine koje su fizički spojene, šumskih odseka 46d i 46e.

Prisustvo zaštićenih i retkih vrsta biljnog i životinjskog sveta, čije stanište predstavljaju prirodne poplavne šume, doprinosi ukupnoj vrednosti i značaju prirodnog dobra. Zaštićeno prirodno dobro „Ivanovačka ada“ sa svojim šumskim zajednicama predstavlja mali ostatak nekadašnjih plavnih šuma, visokih estetskih i ekoloških vrednosti, koje su u prošlosti dominirale dunavskim adama.

Spomenik prirode Ivanovačka ada ima ekološki značaj u funkciji očuvanja vlažnih staništa karakterističnih za rečne ade, na kojima žive mnoge biljne i životinjske vrste prilagođene specifičnim stanišnim uslovima. Funkcionalnost i biološka raznovrsnost šumskih ekosistema plavnih područja, kao i ekološkog koridora reke Dunav, čvrsto je povezana sa očuvanjem preostalih fragmenata prirodne šumske vegetacije na Dunava.

Flora i fauna prirodnog dobra ukazuju na veliki značaj za očuvanje biodiverziteta područija. Visok stepen izvornosti ogleda se u karakterističnom skupu vrsta, kao reliktinim vrstama flore. Ivanovačka ada predstavlja i stanište životinjskih vrsta zaštićenih kao prirodne retkosti, prvenstveno orla belorepana, čije se aktivno gnezdo nalazi u granicama prirodnog dobra. Očuvanje ovakvih prirodnih spomenika omogućuje „pogled u prošlost“, u prirodne ritske šume Podunavlja, koje se u kompleksu sadašnjih ekoloških uslova više ne mogu spontano vratiti.
Spomenik prirode Ivanovačka ada predstavlja jedan od najpoznatijih ribolovnih i izletničkih terena u okolini Pančeva. Ulaz u Ivanovački dunavac, poznat je kao dobar teren za ribolov, koji je pregrađen kamenim nasipom, zbog čega, pri malom vodostaju ulaz nije plovan, kao i donji kraj Ivanovačkog dunavca, koji služi kao zimovnik za brodove, njime se može doći čamcem do sela Ivanovo, udaljeno na 2.5 km od zimovnika.

.

Narodna bašta

Narodna bašta

Preuređen park iz 1823. godine po uzoru na nemačke parkove, koji su predstavljali sintezu francuskih i engleskih parkova. Danas je ovo pravi raj za šetače i posetioce.

Po nalogu prvog pančevačkog urbaniste, brigadnog generala Mihovila Mihaljevića, na jugoistočnom kraju grada je podignuta Narodna bašta. Tadašnji planeri su ovaj prostor organizovali po uzoru na nemačke parkove, koji su bili sinteza elemenata francuskih i engleskih parkova. Mlada buržoazija širom sveta je insistirala na izgradnji velikih parkova izvan centra naselja i time je Pančevo hvatalo korak sa svetom.

U Narodnoj bašti se od 15. avgusta do 17. septembra 1905. godine održala velika industrijska i poljoprivredna izložba, koju je posetilo 100.480 ljudi. Zbog postavki 26 paviljona, hala, postavki i pratećih objekata, veliki broj stabala je morao biti posečen. Nakon završetka izložbe, svi paviljoni, hale i postavke su uklonjene. Jedino je ostao muzički paviljon u kojem je za vreme vikenda, praznika ili nekog događaja svirana pleh muzika.

Postojala su i dva terena za laun-tenis („poljski tenis”) kao i zgrada Laun-tenis kluba, osnovanog 1908. godine. Neposredno posle Prvog svetskog rata, u Narodnoj bašti su viđenije pančevačke gospođice zaigrale hazenu, vrstu igre slične rukometu.

Šezdesetih godina 20. veka muzički paviljon je srušen, a na njegovo mesto je izgrađena fontana s neidentifikovanom kamenom skulpturom, a istom prilikom je uklonjena i ograda parka.

29. oktobra 2007. godine, uz donacije italijanske provincije Ravena i grada Červija, otpočelo je renoviranje Narodne bašte. Radovi su završeni 2008. godine, a park je dobio novu trim stazu, igrališta i rasvetu.

.

Park Barutana

Barutana 1

Nekada vojni objekat, danas park ekstremnih sportova. Izgradnja parka započeta je 2011.god., izgrađene su staze, platoi, postavljena je nova infrastruktura, rasveta, javne česme, klupe, izgrađen je moderan skejt-park a trenutno je u izgradnji prva betonska veštačka stena za sportsko penjanje u Srbiji.